Nowe wydanie „Prawa rynku kapitałowego. Komentarz” serii „Duże Komentarze Becka” wydawnictwa C.H.BECK

W sprzedaży pojawiło się 4. wydanie „Prawa Rynku Kapitałowego. Komentarz.” serii „Duże Komentarze Becka” wydawnictwa C.H.BECK pod redakcją prof. dr hab. Marka Wierzbowskiego, dr Ludwika Sobolewskiego i dr hab. Pawła Wajdy, prof. UW. Komentarz obejmuje ustawę o obrocie instrumentami finansowymi, ustawę o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, ustawę o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawę o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, Rozporządzenie (UE) Nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynkuRozporządzenie (UE) Nr 2017/1129 w sprawie prospektu.

Komentarz dotyczy stanu prawnego na dzień 14 grudnia 2022 r., składa się z dwóch tomów i liczy łącznie 3200 stron.

Mec. Aleksander Śmidowicz miał zaszczyt wnieść skromny wkład w powstanie Komentarza, podobnie jak wcześniejszych jego wydań. Z satysfakcją można przy tym odnotować, że dwa postulaty de lege ferenda, czyli wskazujące na potrzebę zmiany prawa, zawarte w 3. wydaniu Komentarza z 2019 r. zostały zrealizowane przez prawodawcę i opisane w aktualnym wydaniu Komentarza.

Mec. Śmidowicz wskazywał w 2019 r. na niedoskonałość implementacji do polskiego porządku prawnego Dyrektywy 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID II) polegającą na tym, że na podstawie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi obowiązek firmy inwestycyjnej działania w najlepiej pojętym interesie klienta obejmował wszystkie kategorie klientów (detalicznych, profesjonalnych i uprawnionych kontrahentów), podczas gdy MiFID II nie wymagał takiego działania w odniesieniu do uprawnionych kontrahentów. Do tej kategorii zaliczają się uczestnicy rynku w postaci firm inwestycyjnych, tj. domów maklerskich i banków prowadzących działalność maklerską, a prawo Unii Europejskiej nie wymaga, aby w relacjach pomiędzy takimi podmiotami miały się one kierować interesem drugiej, równorzędnej strony, a nie swoim własnym. W nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 7 lipca 2022 r. polski prawodawca skorygował wspomnianą niedoskonałość w ten sposób, że w relacjach pomiędzy uprawnionymi kontrahentami wyłączył obowiązywanie szeregu „ochronnych” przepisów mających zastosowanie do klientów detalicznych i profesjonalnych, jak np. obowiązek firmy inwestycyjnej wprowadzenia i stosowania do realizacji transakcji takich klientów odpowiedniej polityki wykonywania zleceń. Korekta polskiego prawodawcy nie jest jednak doskonała, albowiem wspomniany obowiązek działania w najlepiej pojętym interesie uprawnionego kontrahenta nadal pozostaje w ustawie, tyle że obecnie nie jest już „wypełniony treścią”, choć w szczególnych sytuacjach, głównie spornych, zapewne będzie mógł stanowić element argumentacji któregoś ze spierających się uprawnionych kontrahentów.

Drugim postulatem de lege ferenda sformułowanym przez mec. Śmidowicza w 2019 r. było odpowiednie określenie kryterium uznawania klienta detalicznego za profesjonalnego na podstawie wielkości zawieranych przez niego transakcji. Wcześniej kryterium to było określone w polskich przepisach „na sztywno” jako zawieranie transakcji o równowartości co najmniej 50 000 euro każda, ze średnią częstotliwością 10 transakcji na kwartał przez 4 kwartały, co po pierwsze nie odpowiadało wymogom dyrektywy MiFID II i jej poprzedniczki MiFID I (ta wspomina jedynie o transakcjach o znacznej wielkości), a po drugie nie pozwalało uwzględniać specyfiki obrotu różnymi instrumentami finansowymi. Od nowelizacji z dnia 2 sierpnia 2019 r. Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych powyższe kryterium zostało zmienione i obecnie to firma inwestycyjna określa, co należy rozumieć pod pojęciem transakcji o znacznej wielkości, kierując się zasadami określonymi w tym rozporządzeniu i odpowiednio je różnicując w odniesieniu do poszczególnych rodzajów instrumentów finansowych.