Joint ESAs Consumer Protection Day 2021

W dniach 7 i 8 października 2021 r. odbyła się coroczna konferencja dotycząca ochrony konsumentów organizowana przez unijne organy nadzoru: EBA (banki), ESMA (rynki kapitałowe) i EIOPA (ubezpieczenia). Tematem konferencji była ochrona konsumenta w cyfrowym świecie, a zainaugurowało ją wystąpienie pani Mairead McGuinness Europejskiej Komisarz ds. stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych. Podczas konferencji można było zapoznać się z poglądami przedstawicieli konsumentów, krajowych i unijnych organów nadzoru oraz dostawców usług finansowych i cyfrowych. Wystąpienia i dyskusje dotyczyły adekwatności „analogowych” wymogów i rozwiązań do cyfrowej dystrybucji produktów i usług finansowych, zapewnienia odpowiedniej wartości tych produktów i usług w stosunku do kosztów ponoszonych przez konsumentów, oraz korzyści i niebezpieczeństw dla konsumentów związanych ze zwiększającą się skalą sprzedaży cyfrowej.

Prezentowano różne poglądy. Od wskazywania gotówki jako niezbędnego „narzędzia” zapewnienia konsumentom bezpieczeństwa wobec warunkowego dostępu do cyfrowych pieniędzy (uzależnionego od sprawnego działania systemów i dostępu on-line), poprzez podkreślanie możliwych negatywnych skutków „odhumanizowania” w kontaktach z instytucjami finansowymi (chatbots, AI, robo-advisors) i uzależnienie od dużych dostawców technologicznych (Big Tech), po stwierdzenie, że sprzedaż cyfrowa jest faktem – oczekiwanym i akceptowanym przez konsumentów. W kontekście powyższego warto odnieść się do dyskusji o stopniu poinformowania i zrozumienia przez konsumentów usług, z których korzystają. Jako przykład podano łączny czas potrzebny do zapoznania się z warunkami korzystania z 13 najpopularniejszych komunikatorów internetowych (MicrosoftTeams, Whatsapp, Zoom etc.). Aby przeczytać całość Terms & Conditions dla tych aplikacji potrzebne jest 17 godzin (dane z 2020 roku). W wyniku badań przeprowadzonych w 2021 r. przez norweski urząd ochrony konsumenta ustalono, że „przeciętny” smartfon posiada zainstalowanych ok. 30 aplikacji, dla których warunki korzystania są łącznie dłuższe niż Nowy Testament i dla ich przeczytania należy zarezerwować sobie ponad dobę. W efekcie konsumenci klikają zgody odnośnie dostępu do danych na smartfonie bez weryfikacji jego zakresu i konsekwencji.

W konferencji wzięło udział kilkuset uczestników z różnych państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym mec. Aleksander Śmidowicz.